,

Ophogen van je tuin, slecht idee voor je bomen!

Sofia Haggard avatar

·

,

·

Kruiwagen

Wat moet je doen?

Als je je tuin wil laten ophogen , doe dat dan niet op de wortels van je bomen. Of doe het liever niet… De bomen zullen er vandaag of morgen niet van dood gaan, maar wel binnen enkele jaren. Bij de onderzoeken die ik bij mensen thuis ga uitvoeren op hun bomen, heb ik helaas heel vaak te maken met deze problematiek. En dat is jammer, want vaak is het al te laat om er nog iets aan te doen.

Maar waarom mag je nu geen aarde op de wortels leggen van een boom? Daarvoor start ik even met een les fysiologie van de boom.

Hoe neemt een boom zuurstof op uit de grond?

Overdag maakt een boom zelf zuurstof aan in zijn bladeren met behulp van het bladmoes (chlorenchym) en de lenticellen op takken en zijn stam. Hierdoor heeft hij voldoende zuurstof om te kunnen groeien.

Maar ‘s nachts maakt een boom geen zuurstof aan en tóch heeft hij er nodig om zijn cellen draaiende te houden.  ‘s Nachts zijn bomen permanent afhankelijk van de zuurstof (-toevoer) uit de omgeving. Vooral de weefsels in de wortels van een boom hebben veel zuurstof nodig en dat is niet altijd evident. Ze zijn immers continu in competitie met zuurstof consumerende micro-organismen die in de bodem aanwezig zijn. Wortels van bomen onttrekken als het ware de zuurstof uit de poriën van de bodem om zich van voldoende zuurstof te voorzien. Dit systeem diffusie – is een heel efficiënt maar fragiel systeem om de zuurstof te bekomen. Wanneer bomen zuurstof onttrekken aan de bodem zal de bovenste laag van de bodem automatisch weer zuurstof opnemen uit de lucht.

Het werkt maar effectief over een afstand van ongeveer 20cm. Het is dus beperkt doordat het zuurstoftransport maar mogelijk is in de bovenste 20 cm van de grond.

het is sterk onderhevig aan de omstandigheden:

sterk aangedrukte of verdichte grond kan de diffusie bemoeilijken of zelfs onmogelijk maken. De zuurstof zit immers verdeelt tussen de gronddeeltjes. Wanneer bomen zuurstof onttrekken aan de bodem zal de bovenste laag van de bodem automatisch weer zuurstof opnemen uit de lucht. Maar de verdichting verhindert dit. Hoe hoger de verdichtingsgraad, hoe kleiner tussenruimten en dat betekent minder of zelfs geen zuurstof. En zonder zuurstof kan een boom niet leven… .

idem voor gronden waar het water plots stagneert en je een natte bodem/ bovengrond krijgt.

NOOT: Bomen die in natte omstandigheden groeien hebben zich aangepast om toch zuurstof te kunnen opnemen en gebruiken een ander systeem om toch zuurstof te kunnen opnemen)

Waarom mag je geen aarde leggen op de wortels van een boom?

  1. Hoe meer de grond verdicht is, hoe minder er plaats is tussen de deeltjes en hoe minder zuurstof er dus bij de wortels van de boom kunnen.
  2. Als je bv. 20 cm aarde op de grond legt (met of zonder aan te drukken), dan kan er op het vroegere niveau geen zuurstof meer komen. (Want zuurstof gaat maar tot ongeveer 20 cm diepte de grond in). De wortels van de boom krijgen dus op hun niveau geen zuurstof meer aangereikt.
  3. Daarenboven zorg je bij het ophogen van je tuin voor dat er een zuurstofloos (anaëroob) milieu ontstaat op het vroegere niveau. Hierdoor kan er zelfs methaangasvorming ontstaan waardoor de boom in tweede instantie vergiftigd kan worden.

Waarom wordt de tuin soms opgehoogd?

  • Mensen zien het graag vlak en plat
  • Verzakkingen in de tuin willen wegwerken
  • Hoogteverschillen in de tuin aanleggen
  • Verbeteren van het afwateren in de tuin
  • Tuin ophogen voor een nieuwe bestrating of terras aan te leggen.

Hoe kan ik het best mijn tuin met bomen ophogen of egaliseren?

Vaak zullen mensen denken of horen van tuinaannemers dat je de tuin zonder problemen kan ophogen of nivelleren.  De betere tuinman zal al opmerken dat het beter niet onder je bomen gebeurt. En heel af en toe is er zelfs iemand die aanhaalt dat je de zogenaamde boomspiegel (de grond onder de volledige kruin van de boom) best niet ophoogt en het komt wel in orde. Helaas lijkt dit alleen maar een goed idee, want dit is het niet.

Maar dit doe je om vele redenen beter niet:

  • Wortels van bomen komen vaak veel verder dan enkel de boomspiegel waardoor je boom toch te weinig zuurstof kan opnemen.
  • Vaak komen aannemers langs met kraantjes of andere machines waardoor de grond wordt aangedrukt en dus verdicht. Dit is niet goed voor de bodem, het bodemleven en de zuurstoftoevoer van je boom.

Kijk daarom eens héél kritisch naar je tuin en stel jezelf de vraag of dat het ophogen wel écht noodzakelijk is? De diversiteit in de bodem wordt kapot gemaakt, organismen gaan kapot, verdichting, vergisten van de grond, verstoren van de grondwatertafel, slechte opname van het hemelwater, natte grond, meer last van ziekten en plagen, …

Het is dus een actie die heel negatief kan uitdraaien voor je hele tuin (en dus ook voor jezelf). En op termijn kan het echt gigantisch veel geld gaan kosten.

Hoe los ik mijn tuinproblemen op zonder het ophogen van de tuin?

Kleine putten of licht verzakkingen kan je natuurlijk wel opvullen met goede grond, dat vormt geen enkel probleem.

Vaak is lichtjes nivelleren van de grond (lees: het uitvlakken van de hoogste met de laagste zones) een veel betere en duurzamere oplossing in je tuin. Het kan volstaan om de bovenste 5 tot 10 cm van je grond los te werken en vlakker te maken om het probleem met verzakkingen en slechte afwatering op te lossen. Het terrein zal daardoor gaan glooien, wat zelfs mooi kan zijn. Als de grond niet meer zo aangedrukt is, kan het water beter door de grond worden opgenomen en zal het water makkelijker intrekken, zelfs op de dier liggende zones.

Een slechte afwatering in je tuin kan ook aangepakt worden door de bodemstructuur te verbeteren of door een goede architecturale aanpak. Een goede architect kan de minder goede doorlaatbare plekken afleiden naar een plaatselijke poel. Dat zorgt terug voor diversiteit in je tuin, de dieren en de planten zullen je dankbaar zijn!

Of geniet van de natuurlijke glooiing die aanwezig is, een tuin hoeft niet per sé strak en perfect te zijn!