Hoe helpen we de vogels in onze tuin?
WAT MOET JE DOEN?
Ieder jaar in januari houdt Natuurpunt een vogeltelweekend waaraan iedereen kan deelnemen. Maar hoe kunnen we ervoor zorgen dat de vogeltjes zich thuis voelen in onze tuin en ze het zo makkelijk mogelijk maken?
1. Kijk goed wat voor nestmateriaal vogels kunnen gebruiken
Vogels maken gebruik van allerhande materiaal om hun nesten te bouwen. Zorg ervoor dat je tuin niet kraaknet ligt, laat blaadjes, takjes, pluimpjes,… liggen, dit gebruiken ze vaak. Maar ook mos, stukjes wol van schapen, haar van honden en katten,… zijn voor hen heel welkom.
2. Plant hagen, struiken en natuurlijk bomen
Struiken en hagen vormen een schuilplaats en huis voor vele vogels. Als het even kan, plant dan ook bessenstruiken zodat je de vogels kan voorzien van allerhande lekkernijen. Zowel struiken en bomen zijn belangrijk als nestelplaats voor de vogels. Er zijn maar enkele vogels die nestkastjes willen gebruiken, dus geef ze als het even kan voldoende ruimte.
3. Zorg voor drinken en een wasplaats
Bij vorst hebben vogels een tekort aan drinkwater. Zet een ondiep schaaltje met water in de tuin en ververs iedere dag het water. Bij vorst mag je er geen zout in doen, dit is niet goed voor de vogels.
In de zomer zullen de vogels dankbaar zijn voor een mooie badplaats, veel hoeft het niet te zijn, een oude steelpan vullen met water en in de tuin zetten. Klaar is kees!
Vogels zijn bang van diep water, een bad hoeft voor hen niet dieper dan 3-5 cm te zijn. Op het moment van baden zijn ze ook erg kwetsbaar, zet het bad dus hoog genoeg van de grond (1.5 m) en tot 2 meter van de omheining of struik om de kat te slim af te zijn.
4. Hang nestkastjes in de tuin voor de verschillende vogels
Iedere vogelsoort wil graag een op maat gemaakt huisje. Let op, niet iedere vogel zal zich in een nestkastje willen nestelen, maar als ze dat willen, hou je best rekening met hun wensen;
- Bekijk eerst eens welke vogels er in je tuin komen eten. Voor deze vogels kan je misschien een nestkastje maken. Op www.vogelbescherming.be vind je detailtekening, afmetingen en uitleg voor een 20-tal kastjes.
- Hou rekening met de gewenste afstand tussen de verschillende nestkasten. Zijn het dezelfde nestkasten, hanteer dan 10 meter afstand. Zijn het kastjes voor verschillende vogelsoorten, is 5 meter voldoende. In het broedseizoen hebben de vogels niet graag dichte buren, hoe meer struiken en bomen er in de tuin zijn, hoe meer buren ze kunnen verdragen.
- Hang de opening van de nestkastjes in richting noord, noordoost of oost indien mogelijk. Zo voorkom je dat er regen en veel wind en zon in komt.
- Hang de kastjes zeker 2 meter boven de grond, dit om het de katten moeilijker te maken.
- De beste periode om nestkastjes op te hangen is in het najaar. Omdat ze in de winter soms beschutting zoeken, kunnen ze hun huisje al vinden en daar dan ook hun eitjes leggen in het voorjaar. Maar heb je pas in het voorjaar nestkastjes, hang ze dan zeker op, lukt het dit jaar niet, dan misschien volgend jaar!
- Het reinigen van de nestkastjes doe je met warm water en een druppeltje detergent, in de maand oktober – november, laten uitdrogen, opnieuw uithangen en klaar voor het nieuwe seizoen!
- Dikwijls heb je in het eerste jaar nog geen vogels in je huisje, precies alsof ze het huisje nog te nieuw vinden. Het tweede jaar heb je dus meer kans. Woont er nog niemand in je huisje na 2 broedseizoenen, probeer dan een nieuwe plaats, misschien heb je daar meer geluk.
5. Voederen kan het hele jaar door, maar vooral in de winter
Voedsel bijgeven aan de vogels kan je het hele jaar door doen, maar het is niet noodzakelijk als je een gevarieerde tuin hebt met veel bessen en zaden.
In de winter kan je eenvoudig zelf eten maken. Gebruik hiervoor natuurlijk ongebruikt vet en een zadenmengsel. Meng deze met elkaar (eventueel kan je het vet wat smelten en terug laten afkoelen), doe het mengsel in een potje waarin je eerst een lintje of touwtje hebt gelegd. Laat het geheel stollen, haal het vogelkoekje uit het potje en hang het op aan een takje.
Volgende zaden zijn toppers voor de vogels: zonnebloempitten, pinda’s, meelwormen, fruit, haver, rijst (enkel gekookt!), tarwe,… Deze zijn aanwezig in de meeste zadenmengsels voor vogels.
Geef vele keren, kleinere hoeveelheden voer, zodat je geen muizen of ratten aantrekt en het zaad niet kan beschimmelen.
Plaats de tafels of voederhuisjes op een veilige afstand voor de katten. Ze liggen maar al te graag op de loer te wachten op een makkelijke prooi. Hang de huisjes daarom hoog op, en ook een meter of 2 van een struik.
6. Bomen waar vogels dol op zijn
- Krentenboompje: een mooie boom die erg geliefd is bij mens en vogel. In het voorjaar heeft hij een weelderige witte bloei in trossen en in het najaar een mooie herfstverkleuring in het blad. De boom wordt tussen 5 en 10 meter hoog en heeft in het najaar donkerrood-zwarte bessen. De vogels houden ook van de dichtere vertakking die een goede beschutting vormen.
- Moerbeiboom: wordt 8-13m hoog, en kan breed uitgroeien. De vogels houden terug van zijn dichte vertakkingen en de kleine roze vruchten die op frambozen lijken. Ze zijn ook voor mensen eetbaar!
- Lijsterbes: Kan tot 10-15 m hoog worden. In het voorjaar heeft hij mooie roomwitte bloemtrossen, in het najaar mooie rood-oranje bessen. De vogels zijn er dol op.
- Ook allerhande fruitbomen, appel, kers, pruim,… zijn geliefd bij de vogels, maar misschien ook bij jezelf…
7. Struiken en hagen die geliefd zijn bij de vogels
Struiken en hagen zijn voor vogels een plaats om zich te verstoppen bij gevaar, om nesten te maken, bessen te plukken, insecten te eten die erop afkomen,… Veel goede redenen dus om een haag te planten ipv een gewone schutting te zetten.
Enkele voorbeelden van hagen die geliefd zijn bij de vogels:
- Haagbeuk (Carpinus betulus)
- Meidoorn (Crataegus monogyna)
- Taxus (Taxus baccata)
- Vuurdoorn (Pyracantha coccinea)
- Liguster (Ligustrum vulgare)
- Klimop (Hedera helix)
- …
8. Welke planten trekken veel insecten aan?
Veel vogels eten ook insecten (rupsen, vlinders, vliegen, bijen, hommels,…) Bloeiende planten trekken insecten aan en ze geven ook nog eens zaden na hun bloei. 2 vliegen in 1 klap dus. Enkele voorbeelden van goede planten voor insecten:
- Vlinderstruik (Buddleja)
- Hemelsleutel (Sedum)
- Boerenwormkruid (Tanacetum)
- Duizendblad (Achillea)
9. Laat alle uigebloeide planten nog even staan
Een te nette tuin, daar houdt geen enkel dier van. Ook de vogels niet.
- Laat gerust de uigebloeide planten nog even staan, dit is de wintervoorraad voor de vogels. Ook de rozenbottels laat je beter nog hangen, veel vogels zijn er verlekkerd op.
- Laat wat fruit onder je fruitbomen liggen in de herfst, de vogels in de tuin zullen er alvast van genieten. En in het najaar zal je veel vlinders op het rotte fruit zien zitten.
10. Gebruik geen chemische bestrijdingsmiddelen
Al de chemische middelen die gebruikt worden komen zowiezo in de natuur terecht.
Maar ook het aantal insecten -die voedsel zijn voor de vogels – neemt af waardoor het voortbestaan van de vogels dus in het gedrang komt.
Vogels zullen geen dode insecten eten, maar ze kunnen in de tussentijd tussen het vergif spuiten en de dood van de insecten wel nog als eetbaar gezien worden door de vogels. Op die manier krijgen ze wel gif binnen.
Ook het bespuiten van planten tegen allerhande ziekten, kan gevaarlijk zijn voor de vogels. De bessen zullen immers voor hen nog altijd als eetbaar gezien worden.
Er bestaan veel ecologische alternatieven…