Ik schrok me een hoedje toen ik las dat de majestueuze beukendreef, die de toegang vormt tot het kasteel Grenier in Gavere, geveld zal worden.
Het kasteel Grenier is, samen met delen van de tuin en bomen, geïnventariseerd door onroerend erfgoed en behoort tot ons patrimonium van bouwkundig erfgoed. De huidige ingang met die karakteristieke lange rechtlijnige dubbele beukendreef vanaf de Molenstraat werd aangelegd in 1907 onder leiding van tuinarchitect Gallopain en is sinds 1952 militair domein.
1907 … de teller staat nu dus op 105 jaar. Voor mensen een hoge leeftijd maar in bomentermen is dit pas een vijftiger. Gewone Beuken of Fagus sylvatica worden immers 300 en bij uitzondering zelfs 400 jaar oud… als ze tenminste niet vroegtijdig verwijderd worden. Maar wat is de reden waarom deze bomen gekapt worden?
Kapvergunning
Er zijn vele vormen van kapvergunningen die het ons moeilijk maken om na te gaan of er een éénduidig beleid is rond de kap van bomen. Het zijn niet zozeer de wettelijke wegen die er bestaan tot het krijgen van een vergunning. Het zijn eerder de mensen die de machtiging toestaan en de denkwijze achter die eventuele vergunning.
Afhankelijk van waar je woont (woonzone, natuurzone, waardevol agrarisch, …), hoe ver de afstand van je huis is én hoe dik de boom is, moet je al dan niet een vergunning aanvragen. Tot daar geen probleem. Dat is allemaal duidelijk en netjes bepaald. Of de vergunning wordt toegestaan is echter afhankelijk van de persoon die de beslissing neemt en het beleid van het bestuur àchter die persoon.
[clickToTweet tweet=”Discriminatie in de kapvergunningen. Allochtone bomen mogen sneller verdwijnen.” quote=”Discriminatie in de kapvergunningen. Allochtone bomen mogen sneller verdwijnen.” theme=”style6″]
Het probleem onder de loep
Ik verduidelijk: stel, je hebt een boom op 20 meter van je woning met een stamomtrek van 150 cm (50 cm dik) en je wil hem verwijderen. Dan volstaat het om een vergunning aan te vragen bij de gemeente. De verantwoordelijke komt een kijkje nemen om te bepalen of de vergunning toegestaan wordt. Volgens het bosdecreet wordt een vergunning sneller toegestaan voor allochtone bomen (hier mag discriminatie blijkbaar wel). Voor een esdoorn zal je dus makkelijker een vergunning krijgen dan voor een zomereik. Tot daar geen probleem, of toch?
- Helaas oefent men zelden controle uit op de aanvraag. Afhankelijk van de gemeente stuurt men daadwerkelijk iemand op pad. Terwijl dit wel een vereiste is.
- Is de juiste kennis aanwezig? Het is belangrijk om goed op de hoogte zijn om een correcte beslissing te nemen. Als een vergunning naar de provincie gaat dan komt het bij ANB (Agentschap Natuur en Bos) terecht en voor die mensen is zoiets klein bier. Maar iemand die bij de groendienst van een gemeente werkt, heeft zelden een grondige specifieke kennis over bomen en hun wetgeving. Hun kennis moet nu eenmaal breder gaan dan dat.
- En wat als het een mooie beuk betreft die eigenlijk niet weg mag? Misschien is hij ziek waardoor hij een probleem krijgt met stabiliteit? Je krijgt misschien geen vergunning maar hij dreigt wel op je huis te vallen … . Het zal je boom maar wezen.
- Last but not least: de ziekte in de beuk hierboven kan natuurlijk ook als drogreden gebruikt worden om de (soms onwetende) man van de groendienst te misleiden en een, zij het dan onterechte, kapvergunning te bemachtigen.
Diagnose van een paar bomen beslist over een hele dreef
En dat brengt ons terug naar de kwestie in Gavere. Er zouden namelijk bomen zijn waarop de kortshoutkoolzwam of Kretzschmaria deusta (of Ustulina deusta) vastgesteld is. Op basis van de diagnose op een slechts een paar beuken beslist men om 95 eeuwenoude bomen te verwijderen. Een beetje kort door de bocht, niet? We hebben nu toch ook niet alle pastoors van het land in het gevang gestoken omdat er een paar pedofielen tussen zaten.
Gevaarlijk?
De korsthoutkoolzwam is gemakkelijk op te merken want hij komt vrijwel het ganse jaar op de stam voor. De infectie is secundair wat betekent dat ze het gevolg is van een ander probleem. De kortshoutskoolzwam gaat meestal aantasten langs verwondingen aan de wortels of de stamvoet en veroorzaakt zachtrot. Dit kan gevaarlijk zijn omdat het kan leiden tot windworp of stambreuk maar beuken met een goede conditie kunnen nog vele jaren blijven staan. Belangrijk is wel om te investeren in de gezondheid van de bomen. Als ze gezond zijn en voldoende hout aanmaken dan vormt het zachtrot geen probleem om te kunnen blijven staan. Bovendien verloop de aantasting bij beuk zeer traag want hij kapselt de korsthoutskoolzwam heel efficiënt in. Het beste is om alvast schade aan de wortels te vermijden en misschien afschermen voor alle verkeer.
Oplossing
Vandaag de dag is er veel onderzoeksapparatuur op de markt en heel wat meer kennis over bomen dan pakweg 15 jaar geleden. Er zijn ook meer en meer mensen die er heel wat van afweten (European Treeworkers zoals ikzelf) waarop je beroep kan doen. Het zou een goeie stap in de juiste richting zijn als men gebruik maakt van die kennis om een degelijk advies te geven of eventuele vergunningen toe te staan. Zo worden miskleunen in de toekomst misschien vermeden.
Het is absoluut overbodig om al deze bomen te kappen. Op basis van een VTA onderzoek kan je makkelijk uitzoeken welke bomen mogelijk aangetast zijn. En met een picus geluidstomograaf kan ik zien hoe groot de aantasting is en of ze een gevaar betekent (hiermee wordt de binnenkant van de boom gescand zoals bij een röntgenfoto). Hoe dat werkt zie je in volgend filmpje: Groene Vinger en De Boomdokter
Als laatste wil ik nog een oproep doen. Stijn Goemaere heeft een facebookpagina gelanceerd om mensen te verzamelen die tegen de kap zijn van deze fantastische beukendreef. Met dit artikel wil ik hem alvast steunen en wat bijkomende informatie bezorgen die nuttig kan zijn. Ik hoop dat de kap alsnog kan vermeden worden want het is het zoveelste stukje patrimonium dat anders zal verdwijnen.
Wil je mijn oproep helpen verspreiden? Gebruik dan één van de knoppen hieronder en draag je steentje bij.
Groetjes,
De Boomdokter.