Heb je een boom staan in je tuin die weg moet, maar heb je geen idee hoe je deze juist, en vooral veilig, kan omkappen? De boomdokter helpt je graag op weg.
Gereedschappen
Bomen kappen is geen makkelijke taak. Om eraan te beginnen zorg je dat, eerst en vooral, je het juiste gereedschap hebt en dat dit helemaal in orde is. Hier zijn 10 van de meest essentiële gereedschappen die je nodig zal hebben.
- Kettingzaag: Een scherpe kettingzaag is het belangrijkste gereedschap voor het omhakken van bomen. Zorg ervoor dat de kettingzaag geschikt is voor de grootte van de boom die je wilt kappen. Voor kleinere bomen kan je zelfs een handzaag gebruiken.
- Werkhandschoenen: Stevige werkhandschoenen bieden bescherming voor je handen en een betere grip bij het hanteren van gereedschappen en takken.
- Veiligheidshelm: Een helm beschermt je hoofd tegen vallende takken en ander puin, wat essentieel is voor je veiligheid.
- Veiligheidsbril: Oogbescherming voorkomt dat houtsnippers, stof en schors in je ogen terechtkomen tijdens het werk.
- Gehoorbescherming: Het geluid van een kettingzaag kan schadelijk zijn voor je gehoor. Draag gehoorbescherming, zoals oordopjes of oorkappen, om gehoorschade te voorkomen.
- Ladder of klimuitrusting: Als je de boom moet beklimmen om takken te verwijderen, zorg dan voor een veilige ladder of klimuitrusting.
- Bijl: Een bijl kan handig zijn om takken te kloven of in kleinere stukken te hakken voor gemakkelijkere verwijdering.
- Wiggen: Wiggen kunnen worden gebruikt om de valrichting van de boom te beheersen door inkepingen in de zaagsnede te openen.
- Touw en katrol: Deze kunnen worden gebruikt om takken te geleiden en te controleren tijdens het kappen.
- Markeringsspray of krijt: Hiermee kun je zaagsneden en markeringen op de boom maken voor een nauwkeurige kap.
Veilig voorbereiden
Voordat je aan de slag gaat met het kappen is een goede voorbereiding uiterst belangrijk. Je wilt natuurlijk onaangename voorvallen zo best mogelijk voorkomen.
Begin met het bekijken en controleren van je gereedschap. Werkt alles nog naar behoren? Heb je alles wat je nodig hebt? Heb je de juiste beschermingsmiddelen? Het lijkt soms een overbodig stap, maar, zoals men zegt, is goed begonnen al half gewonnen!
Controleer, voor je begint, zorgvuldig de omgeving rond de boom en markeer een veilige werkzone met een duidelijke ontsnappingsroute. Waarom een ontsnappingsroute? Omdat, zelfs de meest ervaren houthakkers nog steeds onvoorziene ongelukken kunnen voorhebben. Wees dus bewust van je werkruimte. Neem zeker de tijd om je boom nog eens te bekijken. Stel jezelf best de vraag “moet mijn boom omgekapt worden? Is het nodig?” Beoordeel de gezondheid van de boom en, indien hij echt gekapt moet worden, de gewenste valrichting wanneer hij uiteindelijk geveld wordt.
Een aandachtspunt wat je soms uit het oog kan verliezen is het weer. Werk zeker niet onder gevaarlijke weersomstandigheden! Regen of harde wind kunnen je taak een pak lastiger maken.
Met deze stappen kun je jezelf grondig voorbereiden op een veilige en succesvolle boomkap in je tuin. Zorg dat je eigen veiligheid altijd voorop staat!
Beoordelen van je boom
Zoals eerder vermeld bekijk je best eerst of het echt nodig is om de boom te kappen of niet.
Om te bepalen of een boom wel of niet gekapt moet worden, moet je verschillende zaken in acht nemen.
Kijk eerst naar de gezondheid van de boom. Als de boom erg ziek is en niet kan herstellen, kan het nodig zijn om hem te kappen. Ten tweede, kijk naar hoe stevig de boom staat. Als de boom scheef staat, scheuren heeft, of er onstabiel uitziet, kan het gevaarlijk zijn en is kappen misschien de beste optie.
Denk ook aan waar de boom staat. Als hij te dicht bij gebouwen, wegen of speelplekken staat en gevaarlijk kan zijn als hij omvalt, moet je overwegen om hem weg te halen. Let ook op hoe de boom groeit en of hij overlast veroorzaakt, zoals veel bladeren of vruchten laten vallen. Het kan ook altijd nuttig zijn om een expert om hulp te vragen.
Kapreglementering
In Vlaanderen, België, gelden specifieke regels en voorschriften met betrekking tot het kappen van bomen op privéterrein. Of je een vergunning nodig hebt om je eigen boom te kappen, hangt af van verschillende factoren, waaronder de locatie, de grootte en het type van de boom, en lokale voorschriften. Hier zijn enkele algemene richtlijnen:
In Vlaanderen zijn er doorgaans geen vergunningen nodig voor het kappen van bomen op privéterrein als ze zich binnen de bebouwde kom bevinden en als de stamdiameter op een hoogte van 1,5 meter boven de grond niet groter is dan 30 centimeter (gemeten met schors). Buiten de bebouwde kom kunnen andere regels van toepassing zijn.
Sommige bomen kunnen als beschermd worden beschouwd en mogen niet zonder vergunning worden gekapt, ongeacht hun grootte. Dit kan gelden voor bepaalde boomsoorten of bomen die een historische of ecologische waarde hebben.
In sommige gevallen kunnen er seizoensgebonden beperkingen gelden om de habitat van dieren te beschermen, zoals vogels die nestelen.
Als je van plan bent om een boom te kappen als onderdeel van een bouwproject, bijvoorbeeld voor de bouw van een huis of een andere structuur, kunnen er specifieke regels en vereisten van toepassing zijn. Check dus best altijd je lokale regelgeving.
Snoeien en kappen
Goed voorbereid? Reglementering in orde? Prima! Dan kunnen we gaan kappen!
Maak een inkeping aan de kant van de boom die zich in de valrichting bevindt. Dit wordt een inkeping of snede genoemd. Nadien maak je een zaagsnede aan de tegenoverliggende kant van de boom iets hoger dan de onderste inkeping. Dit wordt de kap- of doorzaagsnede genoemd.
Voer de kap- en doorzaagsnede zorgvuldig uit, maar laat een kleine brug van ongezaagd hout achter om te voorkomen dat de boom onverwacht valt. Gebruik wiggen om de valrichting van de boom te beheersen door de inkepingen in de zaagsnede te openen. Zorg ervoor dat je een veilige afstand houdt van de boom terwijl deze valt.
Opruimen, inspecteren en nazorg
Nadat de boom veilig is gevallen, verwijder je de takken en zaag je de stam in beheersbare stukken. Ruim het hout en de takken op volgens de geldende regels voor verwijdering of hergebruik. Controleer nadien de omgeving op eventuele schade en repareer deze indien nodig. Zorg dat je gereedschap goed is opgeruimd en opgeborgen.
Heb je, na het lezen van onze tips, nog twijfels? Als je twijfelt, is het verstandig om een professionele boomspecialist in te schakelen om het werk voor je uit te voeren. Je eigen veiligheid staat altijd voorop!